BECETİ: MAKEDONYA EKONOMİK İFLASTA! -1-
Akademisyen Abdulmenaf Beceti’nin Al Cezira için vermiş olduğu röportajda kibirli güç, ekonominin bağımlılığı, ilgisiz bankacıları, suçu ve vatandaşların göçüne değindi.
Profesor D-r akademisyen Abdulmenaf Beceti 33 yıldır ekonomi ile yakından ilgileniyor. Bir dönem Gelir İdaresi müdürü, ayrıca Gelişme Bakanlığında bakan ve Ulaştırma Bakanlığında bakanlık görevinde bulundu. 1999 yılından itibaren Kalkandelen ve Üsküp’te Güneydoğu Avrupa Üniversitesinde öğretim üyesi olarak, 2012’den de Makedonya Bilimler ve Sanatlar Akademisinde üye olarak yer almaktadır. Al Cezira’dan Fuad Kovaçeviç’e vermiş olduğu röportajda açık ve net bir şekilde Makedonya’nın iflas ettiğini dile getiriyor.
Bazı ekonomi uzmanları ülkenin çoktan iflasta olduğunu, diğerleri de bunun sözkonusu olmadığı düşüncesini paylaşmakta, ki yakında birşeyler değişmezse gidilen yol o yönde. Siz bu konuda kendinizi nerede konumlandırıyorsunuz?
- Maledonya teknik olarak hala iflasta değil, ancak ekonomik açıdan iflasta bulunuyor. Hayatta kalmak için bazı alanlar kombine ediliyor ancak o yöndeyiz. Şimdilik başarının yakalandığı görünüyor fakat tümüyle iflasa gelindiğinde, anlaşılıyor ki durumun gelecekteki gelişmelerine bağlıdır.
Siyasi mi yoksa toplumsal gelişmeleri mi kastediyorsunuz?
- Evet, burada siyasi gidişatın önemi önemlidir. Biz çok küçük ve açık bir ekonomi teşkil ediyoruz. Ekonominin açıklık endeksine göre, bölgemiz biröok aöık ekonomiye göre çok ilerde, bu da bizleri dış güçlerin etkisine maruz kılıyor. Biz ithalata aşırı derecede bağımlı bir ülkeyiz, ihracatımızın büyük bölümü Avrupa Birliği’ne olmasına rağmen bu koşullarda sürdürülemez ekonomi durumu meydana gelmektedir.
İthalat’ın ihracatla kapsamı nasıldır?
- An itibariyle 65% düzeyinde ve iyi durumda görünüyor, eskiden 57% civarındaydı, ki bu da kötü olmadığını gösteriyor, özellikle birtakım yabancı yatırımların gerçekleşmesiyle, bunlar da büyük şirketler ve tüm üretimin 100% ihracata yönelik pazarlandığından ki bu da yüzlerce milyon avroya tekabül ediyor. Ancka üzücü olan konu ise bu ihracatın gelirinden çok düşük seviyede katma değer yaratmasıdır. Bizim sorunlarımız bunlardır, çünkü büyük şirketler burada ucuz işgücü, ucuz enerji, ucuz hammade… Zaten onlar bu sebeplerden dolayı Makedonya’ya gelmişler.
Ancak, bu tür işlerde, Makedonya Cumhuriyeti’nin ödeme bilançosu iyi durumda, gayri safi yurtiçi hasıla eksi 2,5 yüzdesine düşüyor, son on yılda en düşük seviyesindedir.
Bu da denarın devalvasyona uğramamasını sağlıyor…
- Orası öyle haklısınız. Bunun böyle olması ödeme bilançolarına bağlıdır, elbette bu da yakında davalvasyonun olmayacağını gösterir, bunula birlikte 6-7 aylık iyi finans rezervlerimiz mevcut. Döviz rezervlerimiz neredeyse 2,5 milyar avro civarındadır, bu 5 aylık ithalatı kapsamaktadır. Kritik nokta ise ithalatı sadece 3 ay kapsayabilmenizdir.
Krize rağmen Makedonya’nın yüksek ekonomi büyümesi var. Bu neden böyle?
- Güçlü, egemen tüketici yapımız var, bu da ekonomik büyümede büyük etki yaratıyor, bölge kıyaslamasında en büyüklerde yer alır, 3,2% civarındadır. Önceden 3,7 % öngörülüyordu, fakat Makedonya Merkez Bankası tarafından 3,2 % düzenlendi, eğer bu yıl pozitif olursa bizler de mutlu olacağız.
Bizim sorunlarımız büyük projeler, inşaat ve bu eğilimlerle devam edersek 6 ay içinde büyük dertlerle karşılaşabiliriz.
Devam edecek…
