ÜLKEMİZDE MEDENİYET AYIRIMI – Maksud Ali
Avrupa ülkelerinde milliyetçilik, aşırı sağ eğilimleri, yabancı düşmanlığı, anti İslam, içe kapanma hareketleri yıllardır devam ediyor ve güçleniyorlar. Büyük Britanya 23 hazıran tarihi AB kalma, ayrılma referendum oylamasında az farkla ayrılmayı tercih etti. Referendum istekli diğer ülkeler arasında Hollanda başı çekiyor. Ülkemiz Makedonya 2005 yılında AB aday ülke statüsünü kazanmış, çok etnik, dinli, kültürlü olmasına rağmen milliyetçi (hıristyan-demokrat) iktidarı 10 yıl devleti yönetiyor. Üsküp 2014 projesi kendileri için başarı sinyalleri verince Ohri 2014 projesini uygulamaya başladılar. Ohri İmaret (Plaoşnik) külliyesi (kompleksi) temel atma töreninde başbakan N.Gruevski, başpapaz Stefan ve destekçileri yeni projeye devam dediler. Tarih 8 eylül 2010 yılı yani ülkemiz bağımsızlığını ilan ettiği gün. Bugün 26 Haziran 2016 Ohri 2014 projesi hazır değil ama karabina işleri bitmek üzere.Ohri 1385 yılında Çandarlı Hayrettin Paşa tarafından fetih edilmiş, 29.kasım 1912 yılında Sırp-Karadağ ordusuna teslim olmuş yani 527 yıl Türk devri hakimiyeti kapanmıştır.
XV ve XVI yüzyılda gelişen Rumeli şehirleri arasında Ohri’nin de geçmesi Sinan Çelebi Vakıfnamesini (29.06.-07.07.1491 y.) işaret ediyor. Devlet kurumların yapamadığını vakıflar beceriyordu. Ekonomi kalkınma ve sosyal faaliyetleri ile Türk idaresinde kalan yerler gerilediği iddialarının asılsız olduğunu göstermektedir. İmaret bölgesinde neler olduğunu önce Evliya Çelebi seyahatnamesinden öğreniyoruz. Sinanuddin Yusuf Çelebi Ohrizade ailesi misafir ettiğini bildiriyor. İmaret camisi, Sinan Çelebi türbesi, Türk mezarlığı, hamam, saray, kervansaray, medrese, aş evi…
İkinci dünya savaşı sürerken 1942/43 yıllarında İmaret camisi döşemesi kaldırılmasıyla kazılara başlatılıyor. Harabe kilise kalıntılarına ulaşılıyor. Birkaç yıl sonra millileştirme adı altında bölgeden Türkler sürgün ediliyorlar.28 Türk ailesi devlete karşı çıkacak güçte olmadıkları için boyun eğerek, çekilmek zorunda kalmışlardır. Etnik temizleme(?) başarıyla sonuçlanmıştır. Ohri’de Yakup İmaretli, Raim İmaretli, Bekir İmaretli gibi biliniyorlar. İadei itibar (rehabilitasyon) girişimleri boşa çıkmıştır. M.C.Kültür Varlıklarını Koruma Kurumu 1967 yılında Sinan Çelebi Türbesi’ni koruma altına alıyor, yanıbaşında İmaret Camisi alınmıyor dolayısıyla 1999 yılında İmaret Camisi yıkılıyor, Sinan Çelebi Türbesi yıkılamıyor. Osmanlı Devletinin çekilişi 104 yıl önce gerçekleşmişse, barbarlığın devam etmesine susmayı mı tercih edelim acaba? İmaret Camisi yıkılmasında Behicuddin Şehabi’nin suçu nedir acaba? Kendisi o dönem M.C.İslam Birliği Kültür Dairesi yöneticisi olarak nasıl aldatıldığını en iyi kendisi açıklayabilir. Bugün M.C.Kültür Bakanlığında müsteşar görevinde bulunan bu kişinin sorumluluğu hiç mi yoktur? Şöven milliyetçi iktidarın zulmüne karşı geldiğimizde elbette o politikalara destek verenlerin de suç ortakları olduklarını unutmayalım kardaşlar. Üsküp 2014 projesine 600 milyon avro vatandaşların parası harcandı, dikilen heykel ve anıtların çoğu Türk duşmanlığı içeren kişi ve olaylara aittir. Kilise-cami savaşında Burmalı camisinin kurban gitmesi elbette kötü ama Ohri 2014 projesini devamlı gündeme taşımak tarihi borcumuzdur.İki milyon nüfuslu bir devletin milliyetçi partisi (VMRO DPMNE koalisyonu) iktidarı döneminde bir medeniyeti (Osmanlı) yok etme girişimleri nasıl başarıyla sonuçlandığını araştırılmalı ve dersler çıkartılmalıdır. Geçmiş 100 yılın hataları, gelecek 100 yılda tekrarlanmamasını önleme açısından hepimiz için daha hayırlı olacaktır. Yıkılan İmaret camisi yerine kilise, Türk mezarlıklar üzerine M.C.Ortodoks Kilisesi’nin rezidansı, sürgün edilen Türklerin malları üzerinde teoloji fakültesi , Aziz Kliment üniversitesinin yeniden inşası(?) aş evi yerine Humanist Bilimleri Enstitüsü medeniyetleri buluşturan tarihi adımlar gibi mi kabul edelim ey kardaşlar? Hayır kardaşlar siz satılmış, korkutulmuş yerli Türk kökenli siyasiler olun, Osmanlı torunu idiaa eden Arnavut asıllı siyasiler olun, T.C.bilim adamları olun, farklı vakıfların yöneticileri olun, T.C.kurum ve kuruluşların temsilcileri olun gelin bu gafletten beraber kurtulalım.
Ülkemiz Makedonya’da milliyetçi politikalarına dayanan bir iktidara verilen desteği gözden geçirmeliyiz çünkü kayıpta olan taraf genelde azınlıkta kalan Türkler ve Osmanlı döneminden kalma mimari eserlerimizdir. Şanlı tarihimizin Ohri İmareti ve bugünün Ohri 2014 projesi (Plaoşnik) bir değildir. Tarih farklı, isim farklı, yer, mekan aynı demek. İmarette bir döneme ait cami, Türk mezarlığı, saray, kervansaray, hamam, medrese, aş evi gibi yapı ve eserler ve Plaoşnikte kilise, Ortodoks Kilisesi rezidansı, manastır konakları, Teoloji fakültesi, Aziz Kliment üniversitesi, Humanist Bilimleri Enstitüsü, Aziz Kliment heykeli v.b. gibi yapılar ile değiştirilmesi mümkün değil. Yıkılan İmaret Cami yerine inşa edilen kilisenin resmi açılışı 2002 yılı seçimler öncesine denk geldi. Ohri 2014 projesi tamamlandığında resmi açılış töreni bu gidişatla görkemli olacağından şüphem yok, o zaman karşı gelmenin bir anlamı kalmayacak. Küfürlerimiz herhalde boşa gidecektir. Bir grup Ohri Türkleri tarafından İmaret ve Sinan Çelebi dernekleri kuruldu ve kime hizmet ettiklerini yakında göreceğiz. Medeniyet ayırımcılığı yapan zihniyete destek veren kişi ve kurumlar gizli kalacaklarını düşünebilirler, T.C. kurum ve kuruluşların ilgisizliği ne kadar yanlış olduğunu Plaoşnik (İmaret) tamamlandığında hep beraber göreceğiz. Birlikte yaşama kültürü, ortak kültür mirasımız anlayışını içimize sindiremeyenler varsa, deşifre etmek bizlere düşüyor.
Sinan Çelebi Vakıfnamesinin 525.ci yıldöneminde hatırlatmak gerekiyorsa vakfedilen bir malın hangi hayır işine tahsis edileceğini, ne şekilde ve hangi şartlarda yönetileceğini padişah tuğralı bir senettir. M.C.Devlet Arşivi desteği ile tercümesi de yapıldı, herşey belgeli, tapulu, ne yazık mal, mülkten nam nişan yok, Sinan Çelebi Türbesi hariç. Türbedarlığını aileden devralan Selaedin İdriz karşılıksız yapıyor. Suleyman Şah Türbesi kaderi tekrarlanmaz inşallah. Dualarımızla.
