İbrahim: “Anayasa Dil Konusunda Açılırsa, Türkçenin Kullanımını Koruyacak Ve Geliştirmeye Çalışacağız”
Nüfus sayım sonuçlarının açıklanması ile birlikte kamuoyunda nüfusa endeksli haklar konusunda tartışmalar devam ediyor. Bir yandan hakça temsil ilkesinin toplam nüfusa göre mi, yoksa ülke içinde yaşayan nüfusa göre mi olacağı tartışılıyor.
Sayım sonuçları diğer taraftan dil kullanım hakkını da tartışmaya açtı. Anayasa, Dillerin kullanımı yasası ve Yerel yönetimler yasasına göre bir topluluğun dilinin resmiyeti nüfus oranına endeksli. Ülke genelinde bir dilin resmi dil olma şartı, o topluluğun nüfusunun ülke nüfusunun %20’si olmasını koşullamakta. Yerel yönetimlerde de resmi dil için nüfusun %20’si şartı aranmakta.
Kuzey Makedonya’daki nüfus realitesine göre toplam nüfustan %20’lik ”barajı” geçen sadece iki topluluk/dil var. Bunlar da Makedonca ve Arnavutça. Fakat Anayasa’da, Arnavutça yerine ”%20” ibaresinin yer alması Arnavut siyasilerin yıllardır şikayet ettikleri bir unsur. Arnavut siyasiler ”%20” lik ibarenin Arnavutlara karşı bir ayrımcılığa sebebiyet verdiği, ”%20” ibaresi yerine Anayasada doğrudan Arnavutça yazılmasını talep etmekteler. Anayasa ile birlikte ”%20” ibaresi diğer ilgili tüm yasalarda mevcut.
Arnavut siyasi parti yöneticileri Anayasa’nın Mecliste açılacağı zaman en başta kendilerine yapılan bu haksızlığın giderilmesi gerektiği konusunda hemfikirler.
Demokratik Bütünleşme Birliği (BDİ/DUİ) lideri Ali Ahmeti konu ile ilgili şu ifadelerde bulunuyor: ”%20 ibaresinin daha iyi açılımı yapılmalı. Bu ibare Anayasa’ya uzlaşma sağlanması için konulmuştur, çünkü Anayasadaki %20 Arnavutlarla ilgili konularda gelişimi riske etmemektedir. O zaman bir uzlaşı bulduk ve bu durumun zaman ile düzeltileceğini umut ettik, şimdi her taraftan siyasi irade var. Anayasa başka bazı konuların düzenlenmesi için ilk açılacağı anda, bu konunun da düzenlenmesi gereklidir.”
Arnavut İttifakı lideri Ziyadin Sela, Anayasa’nın bu konuda düzeltilmesi gerektiğini savunurken, BESA Genel Sekreteri Arianit Hoca yüzdelij ibarelerin saygısızca olduğunu, düzeltilmesinin ise topluluklar arasındaki güveni pekiştireceği görüşünde.
Türk Hareket Partisi (THP) Genel Başkanı ve milletvekili Enes İbrahim, Anayasa’nın Mecliste yeniden açılması ve dil kullanımı için %20’lik ibarenin kaldırılması halinde partisinin ülkedeki tüm toplulukların haklarını korumanın yolunu arayacağını söylüyor. İbrahim ”Eğer Anayasa düzenlenmesi için açılırsa ve dil kullanımı için yer alan ”%20” ibaresi değiştirilirse, Türk nüfusunun %20’den fazla olduğu belediyelerde Türkçenin resmiyetinin korunmasını talep edecek ve kullanımın geliştirip, genişletilmesi için model üreteceğiz” dedi.
Makedonya Sosyal Demokratlar Birliği (SDSM) bu konudaki olası değişikliklerin geniş siyasi uzlaşı yolu ile yapılması turumunda. VMRO-DPMNE lideri Hristiyan Mitskovski ise yüzdelik oranın değiştirilmesine sıcak bakıyor.
